THÊU TAY NÉT TINH HOA CỦA NGHỀ THÊU VIỆT

Từ lâu, Việt Nam đã được biết đến với nghề thêu tay truyền thống. Từ những mẫu thêu đơn giản với những chi tiết nhỏ trên quần áo, khăn tay, khăn trải bàn,... đến những bức tranh thêu kỳ công. Có thể nói, sự khéo léo, tỉ mỉ của người Việt được những nước trên thế giới đánh giá khá cao.

Nếu một bức tranh thêu tay là sự tổng thể của một quá trình kỳ công, từ khâu vẽ mẫu, đồ tranh, chọn chỉ đến thêu hoàn thiện một tác phẩm, sống động và tinh tế; thì những mẫu họa tiết thêu lên tay lại mất ít quy trình hơn. Tuy nhiên, cũng không thể nói, thêu khăn tay đơn giản hơn thêu tranh. Bởi, tuy kích thước thêu nhỏ hơn, nhưng sự kỳ công, tỉ mỉ để tạo ra một tác phẩm đẹp, cũng lắm sự vất vả.

1. Truyền thống thêu tay

Thêu tay được cho là xuất phát từ làng Quất Động (huyện Thường Tín, tỉnh Hà Đông cũ), và ngôi đình “Tú Thị” là nơi tập trung  những làng thêu khắp các vùng đến nơi đây để trưng bày sản phẩm bán buôn và lẻ cho khách hàng. Đình Tú Thị được xây dựng từ thế kỷ XIX tại trung tâm Thăng Long - Hà Nội và hiện nay (2007) vẫn còn di tích tại thôn Yên Bái xưa, nay là ngõ Hàng Hành của thủ đô Hà Nội - Nơi đây là nhà thờ Tổ nghề thêu toàn quốc, dùng để tôn vinh và hương khói thờ phụng ngài Tiến sĩ Lê Công Hành.

Sử sách cho rằng, vào năm 40 tuổi, Lê Công Hành được cử đi sứ qua Trung Quốc và bị triều đình phương Bắc dồn vào thế khó để thử tài. Chính trong chuyến đi sứ này, Ngài đã học được cách làm lọng, kỹ thuật tinh xảo của nghề thêu phương Bắc rồi mang về truyền dạy lại cho dân chúng Đại Việt. Nơi đầu tiên Ngài truyền nghề cho chính là dân chúng làng Quất Động, rồi sau đó lan sang các tỉnh khác, sang cả Bắc Ninh, Hưng Yên. Để ghi nhớ công ơn của ông, sau khi ông mất (năm 1661), dân làng đã lập đền thờ và tôn ông làm ông tổ của nghề thêu.

Cũng có một vài ghi chép cho rằng nghề thêu đã có từ trước khi ông Lê Công Hành truyền dạy cho dân chúng. Tuy nhiên, nghề thêu bấy giờ chỉ phát triển nhỏ lẻ, đơn sơ và chủ yếu phục vụ cho vua quan trong triều đình.

Trải qua nhiều thế kỷ, nghề thêu đã trở thành một tinh hoa của nghệ thuật truyền thống dân tộc. Đã có rất nhiều thợ thêu, nghệ nhân bậc thầy mà những sản phẩm của họ đã trở thành những tác phẩm kiệt xuất, chứ không đơn thuần là những tác phẩm thêu tay thông thường. Kỹ thuật thêu ngày càng được trau dồi, chủ đề thêu đa dạng hơn, và chỉ thêu cũng được nhuộm màu sắc đa dạng, để làm phong phú hơn những tác phẩm thêu tay truyền thống.

Thêu tay vừa là một nét đẹp trong văn hóa truyền thống dân tộc, vừa là một nghề sinh kế nuôi sống của hàng triệu người trên cả nước. Tình yêu nghề, sự tiếp nối và truyền lại cho thế hệ mai sau, đã giúp nghề thêu tay truyền thống không những bị mai một, mà còn ngày càng phát triển, và vươn ra thị trường thế giới.

 

2. Thêu tay nét tinh hoa của nghệ thuật thêu Việt

Hiện nay, nghề thêu tay truyền thống được sử dụng để thêu lên khăn tay, khăn trải bàn, dra giường, quần áo,... và cả thêu tranh hoàn chỉnh. Các nước phương Tây rất yêu thích các sản phẩm thêu tay, vì vậy, nghề thêu tay chính là một cơ hội để nhiều làng nghề duy trì và phát triển.

Với những họa tiết thêu tinh tế, những chiếc khăn tay, bộ quần áo,... trở nên đẹp mắt và có giá trị hơn hẳn. Đó chính là vẻ đẹp của sự mềm mại, uyển chuyển trong từng đường nét thêu và sự kỳ công của một nghệ thuật thủ công truyền thống.

Có rất nhiều nơi trên thế giới thêu tay, tuy nhiên, sự tỉ mỉ, khéo léo của người Việt trong từng đường nét thêu vẫn khiến các khách hàng khó tính nhất ở các nước vẫn trầm trồ, ngưỡng mộ. Vì vậy, cũng không quá khó hiểu khi cho rằng thêu tay chính là một điểm mạnh trong các loại hình truyền thống của dân tộc.

3. Điểm qua một vài mẫu khăn thêu tay tinh tế

Nổi bật trong những dòng thêu tay chính là thêu khăn. Những chiếc khăn thêu tay mềm mại, với những họa tiết sống động, vửa giúp người mua hài lòng về nhãn quan, vừa giúp nâng tầm giá trị của một chiếc khăn.

Có rất nhiều họa tiết để thêu lên khăn tay. Có thể là họa tiết thêu hoa, họa tiết thêu chim, họa tiết thêu phong cảnh,...Tùy thuộc vào sự yêu thích của khách hàng, mà việc lựa chọn họa tiết sẽ được người nghệ nhân thêu thiết kế nên.

 

4. Một vài lưu ý khi thêu khăn

Vì khăn thêu tay là loại khăn lụa, có chất vải mềm, vì vậy, đòi hỏi kỹ thuật thêu phải tốt, khéo léo, chỉ thêu phải mịn màng, để không bị làm chùn hay nhăn nhúm khăn.

Nếu như tranh thêu tay có thể căng khung và dễ dàng xóa đi những nét thêu không đẹp, thì khăn thêu tay có những đòi hỏi cực kỳ nghiêm ngặt.

Khăn thêu tay với những họa tiết được quan sát một cách trực tiếp, vì vậy, phải thêu thật đẹp, mịn chỉ, mũi ngắn, để họa tiết thêu được sắc nét, tinh tế.

Khăn thêu tay được sử dụng và giặt giữ thường xuyên, vì vậy, kỹ thuật thêu phải tốt, chỉ thêu phải chắc, không ra màu, mới giữ được họa tiết lâu nhất.

Nếu bạn yêu thích các mẫu khăn thêu tay, và có nhu cầu thêu lên khăn, lên áo, khăn trải bàn, dra giường, hay bất cứ một vật dụng bằng vải nào, thì có thể liên hệ với chúng tôi để có được một tác phẩm ưng ý nhất.