TRANH THÊU RẺ HAY ĐẮT

Trước khi trả lời cho câu hỏi "tranh thêu rẻ hay đắt", chúng ta cần làm rõ vấn đề "tranh thêu" ở đây là tranh thêu gì?

1. Tranh thêu

Hiện nay, trên thị trường có 2 loại tranh thêu, đó là tranh thêu tay truyền thống và tranh thêu chữ thập.

Đối với một số khách hàng, đôi khi sẽ dễ bị nhầm lẫn, bởi một số người cũng vẫn gọi tranh thêu chữ thập là tranh thêu tay (do tranh được thêu hoàn toàn bằng tay), điều này cũng khá đúng. Tuy nhiên, trước khi tìm mua, bạn cần phân biệt rõ ràng hai dòng tranh thêu này.

Tranh thêu tay truyền thống: là dạng tranh thêu trên nền vải lụa chuyên dụng, người nghệ nhân thêu phải dùng khung cửi căng vải ra và ngồi thêu từng đường kim mũi chỉ. Tranh được vẽ mẫu trắng đen trên nền vải lụa, sau đó được các nghệ nhân thêu phối màu chỉ, tạo nên tác phẩm hoàn chỉnh. Điểm nổi bật của dòng tranh thêu tay này là nét thêu mịn, chỉ mảnh, hình ảnh thêu sắc sảo, tinh tế và sống động, tranh rất có hồn. Do tranh được người nghệ nhân thêu tự tay phối màu chỉ, thêu dựa vào sự khéo léo, lòng đam mê, nên mỗi bức tranh thêu của các nghệ nhân khác nhau sẽ không giống nhau.

Tranh thêu chữ thập: là dạng tranh thêu theo kit thêu, nghĩa là sẽ có sẵn những điểm được đánh dấu, người thêu chỉ cần đi chỉ theo hình "x" vào đúng điểm đã được chỉ định, màu sắc cũng được phân biệt theo từng ô. Tranh có vải thêu dày, người thêu cầm tranh trên tay và trực tiếp thêu, không cần đến khung cửi. Do tranh không đòi hỏi nhiều về kỹ thuật thêu, nên độ sắc nét, tinh tế của tranh kém xa hoàn toàn với dòng tranh thêu tay truyền thống. Đường thêu đứt quãng, nhìn gần là một chuỗi dấu "x" chạy dài tạo thành, thiếu sự sinh động và tinh tế. 

(Xem thêm: Phân biệt tranh thêu tay truyền thống và tranh thêu chữ thập)

Vẫn là thêu tay, nhưng tranh thêu tay truyền thống đã có từ rất lâu đời, nó bắt nguồn từ chính nghệ thuật thêu truyền thống của dân tộc Việt. Theo sử sách ghi chép, chính cụ Lê Công Hành là ông tổ của nghề thêu, là người đã có công truyền dạy và phát triển nghề thêu trong dân chúng thời bấy giờ. Khi đi sứ sang Trung Quốc, ông đã học được kỹ thuật thêu, rồi mang về truyền dạy cho người dân. Từ cội nguồn làng Quất Động được ông truyền dạy, nghề thêu dần phát triển và lan sang những vùng khác. Huế được xem là cái nôi của nghề thêu, với những nghệ nhân thêu tài hoa, thì Đà Lạt lại để lại một dấu ấn lớn trong nghề thêu. Nhắc đến tranh thêu, không ai mà không biết đến Đà Lạt, một xứ sở phồn hoa với phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp, con người khéo léo đã đưa nghệ thuật thêu vượt ra thế giới.

(Xem thêm: Nguồn gốc tranh thêu tay)

Nghề thêu ngày nay không chỉ được thêu trên quần áo, khăn lụa, mà còn thêu trên tranh. Những bức tranh thêu tinh tế, sống động, tạo cho người xem sự ngưỡng mộ, trầm trồ đến khó tin. Đó là những bức tranh thêu chân dung tinh tế, hay tranh thêu khắc họa chính cuộc sống của con người,...

Nghề thêu ngày nay đã dần trở thành một nghề được nhiều người lựa chọn để sinh sống. Tuy nhiên, bên cạnh gánh nặng cơm áo gạo tiền, thì chính tình yêu nghề và sự thăng hoa cảm xúc trong từng bức tranh thêu, là điểm "níu chân" những người nghệ nhân thêu vẫn tiếp tục giữ nghề, giúp một nghệ thuật truyền thống của dân tộc không bị mai mọt theo thời gian.

2. Tranh thêu rẻ hay đắt

Đó là câu hỏi của rất nhiều khách hàng khi có ý định tìm mua tranh thêu tay. "Tranh thêu rẻ hay đắt", câu trả lời cho câu hỏi này không hề đơn giản chút nào.

Tranh thêu rẻ: 

Nếu bạn đã từng nhìn thấy một người nghệ nhân ngồi miệt mài bên khung cửi để thêu tranh, từ sáng đến tối, chắc hẳn bạn sẽ không thể nào thốt lên rằng "tranh thêu đắt quá!".

Để tạo nên một bức tranh thêu tay, phải trải qua rất nhiều công đoạn, từ khâu vẽ mẫu, đồ mẫu, chọn màu chỉ, thêu tranh rồi đến đóng khung hoàn chỉnh. Trong đó, khâu thêu tranh là công đoạn vất vả và tốn nhiều thời gian nhất.

Người nghệ nhân muốn thêu được tranh, cần phải học. Việc học này đôi khi cũng không phải là qua trường lớp, mà chính là người đi trước dạy người đi sau. Do độ khó của tranh và yêu cầu khắt khe về sự khéo léo, mà không phải ai học cũng được. Tranh thêu tay khá kén người, một người thợ thêu đòi hỏi phải có sự khéo léo, tỉ mỉ, cần mẫn và có khiếu nghệ thuật. Bởi, tranh thêu đòi hỏi sự phối màu rất tinh tế, đường nét thêu phải sinh động. Một người có năng khiếu về hội họa, nghệ thuật, cảm thụ tốt và khéo tay, thì mới có thể thêu tranh đẹp được. Ngoài ra, do phải ngồi nhiều, chăm chú vào từng đường thêu, nên người thợ thêu phải có sự khéo tay, tỉ mỉ, chỉ cần đi sai một mũi thêu, là tranh sẽ bị lệch đi, không đẹp nữa.

Người thợ thêu thông thường phải mất vài năm mới có thể thêu tranh đẹp. Và, để trở thành một nghệ nhân thêu giỏi, đòi hỏi một quá trình rất dài.

Nếu bạn phải miệt mài ngồi hàng giờ đồng hồ, để thêu từng mũi kim trên nền vải lụa, thì bạn sẽ định giá tác phẩm của mình là bao nhiêu tiền đây?

Người nghệ nhân thêu cũng vậy. Công sức và giá trị mà họ bỏ ra rất lớn, có thể nói là vô giá. Vì vậy, có thể đôi khi, đối với họ, một bức tranh thêu không hề mắc, mà là quá rẻ. Bởi, họ biết được họ đã bỏ ra những gì để tạo được một bức tranh. Bức tranh tạo nên từ chính công sức của họ được quy đổi ra thành tiền, để chi phí cho cuộc sống mưu sinh, đó là hoàn toàn xứng đáng.

Và, nếu bạn là người yêu nghệ thuật, trân trọng những giá trị tinh thần truyền thống, thì hẳn một bức tranh thêu tay đối với bạn cũng không phải là đắt. Vì, bạn hiểu và tôn trọng công sức của chính những người đã tạo ra nó.

Tranh thêu đắt

Nếu đem so sánh tranh thêu với dòng tranh sơn dầu, tranh thêu chữ thập, thì nhiều người sẽ thắc mắc, vì sao giá tranh thêu lại cao hơn hẳn.

Những khách hàng lần đầu mua tranh, cũng khá rụt rè, và lo lắng, bởi sợ tranh thêu giá cao, hoặc người bán nói thách giá.

Thật ra, giá tranh thêu tay cao chỉ nhỉnh hơn một chút so với tranh thêu chữ thập và những dòng tranh khác, bởi vì tranh thêu tay đòi hỏi yêu cầu và công sức lớn. Thêu một bức tranh phải mất rất nhiều thời gian và công sức của người nghệ nhân thêu. Còn tranh thêu chữ thập tuy cũng khá mất thời gian, nhưng lại dễ thêu, ai thêu cũng được, và không đòi hỏi những kỹ thuật cao. Tranh sơn dầu thì là dòng tranh vẽ, còn tranh thêu có thể được xem là sự nâng cấp của tranh sôn dầu, từ mẫu vẽ trên vải, người nghệ nhân mới bắt đầu thêu dệt nên. Vì vậy, nếu tranh thêu có giá cao hơn so với các dòng tranh khác, điều này cũng không phải là quá khó hiểu.

Có những bức tranh thêu nhỏ, giá thành thường không cao. Nhưng, đối với những bức tranh thêu khổ lớn, thêu chân dung, thì giá tranh lại khá cao. Điều này khiến nhiều khách hàng e ngại.

Thật ra, nếu bỏ ra một số tiền, như một triệu, hai triệu, ba triệu, hay hơn thế nữa, để mua một bức tranh thêu, cho những khách hàng lần đầu, thì việc bạn suy nghĩ "tranh thêu quá đắt" cũng không phải là sai. Đa phần khách hàng mua tranh có thể là không am hiểu về tranh, họ mua vì yêu thích cái đẹp, nét nghệ thuật trong tranh. Một số khác lại mua để làm qua tặng cho khách hàng, bạn bè, đối tác, người thân trong gia đình.

Khi bạn nhìn một bức tranh, bạn chỉ nhìn thấy một tác phẩm hoàn chỉnh với một bức tranh được thêu trên nền vải, bạn không hiểu rõ được giá trị và công sức mà người nghệ nhân đã làm ra nó. Vì vậy, bạn khó lòng mà định giá được. Nên, "tranh thêu đắt" là hoàn toàn đúng.

Phần lớn khách hàng mua tranh thêu để tặng, nên sẽ chú ý nhiều đến giá tiền tranh thêu. Nên, khi nhận được báo giá tranh, một vài khách hàng hoảng hốt "tranh thêu đắt quá" và từ bỏ ý định mua, thay thế bằng những món quà tặng khác. Thật ra, giá trị và ý nghĩa của chính bức tranh thêu mới là đáng giá, đáng giá hơn nhiều so với giá tiền mà bạn phải bỏ ra để mua. Những người nước ngoài, đặc biệt là người Nhật, rất yêu thích dòng tranh thêu tay. Bởi, họ đánh giá cao sự khéo léo, tinh tế và tài hoa của người Việt, của nghề thêu truyền thống. Họ sẵn sàng trả giá cao để mua được một bức tranh thêu đẹp, tinh tế theo đúng yêu cầu của họ.

Vì vậy, nếu bạn yêu thích nghệ thuật thêu truyền thống của dân tộc, hoặc bạn hay làm việc với những đối tác nước ngoài, thì bạn nên lựa chọn tranh thêu tay để làm quà tặng. Bởi, tranh thêu tay đang là một xu thế tặng quà hiện đại, ý nghĩa và sâu sắc. Bạn cũng có thể chọn tranh thêu tay để tặng bố mẹ, tặng sếp, hoặc treo trang trí trong nhà. Một bức tranh thêu tay sẽ giúp ngôi nhà của bạn thêm sang trọng và tinh tế.

Để trả lời cho câu hỏi "tranh thêu rẻ hay đắt" thì câu trả lời chính là ở sự cảm nhận của bạn. Tranh thêu rẻ hay tranh thêu đắt đều là do cách suy nghĩ và sự thấu hiểu của bạn về giá trị công sức mà người nghệ nhân thêu tạo ra nó. Nên, không có câu trả lời chính xác nào ở đây, cũng không có quan niệm nào là đúng, quan niệm nào là sai cả. Bạn hãy cảm nhận những tác phẩm tranh thêu tay bằng chính trái tim của mình, và nếu bạn vẫn cho rằng tranh thêu đắt, bạn có thể lựa chọn những dòng tranh khác phù hợp với yêu cầu về giá tiền mà bạn đưa ra.

Nghệ thuật là vô hình, là sự cảm nhận, và khó có thể cân đo đong đếm bằng tiền. Chỉ khi nào bạn thật sự hiểu và cảm nhận, trân trọng nó, thì bạn mới có thể định giá đúng một bức tranh thêu theo giá trị công sức mà người nghệ nhân đã tạo ra nó.

(Xem thêm: Giá tranh thêu tay là bao nhiêu)